营造法式卷第二总释下
栋《易》:栋隆吉。《尔雅》:栋谓之桴。《仪礼》:序则物当栋,堂则物当楣。杨雄《方言》:甍谓之溜。《说文》:极,栋也。栋,屋极也。甍,屋栋也。《义训》:屋栋谓之甍。
两际《尔雅》:桷直而遂谓之阅。
搏风《仪礼》:直于东荣。《甘泉赋》:列宿乃施于荣。《说文》:屋梠之两头起者为荣。《义训》:搏风谓之荣。
柎《说文》:棼,复屋栋也。《义训》:复栋谓之棼。《鲁灵光殿赋》:狡兔跧伏于柎侧。
椽《易》:鸿渐于木,或得其桷。《春秋左氏传》:桓公伐郑,以大官之椽为卢门之椽。陆德明《春秋左氏传音义》:圜曰椽。《尔雅》:桷谓之榱。《甘泉赋》:琁题玉英。《说文》:秦名为屋椽,周谓之榱,齐鲁谓之桷。
檐《易-系辞》:上宇下栋,以待风雨。《礼记-明堂位》:复庙重檐,天子之庙饰也。《方言》:屋梠谓之棂。《说文》:秦谓屋联边曰楣,齐谓之檐,楚谓之梠。橝,屋梠前也。庌,庑也。宇,屋边也。《博雅》:楣,檐棂梠也。
举折《考工记》:匠人为沟洫,葺屋三分,瓦屋四分。唐柳宗元《梓人传》:画宫于堵,盈尺而曲尽及制;计其毫厘而构大厦,无进退焉。
门《易》:重门击析,以待暴客。《诗》:衡门之下,可以栖迟。《诗义》:横一木作门,而上无屋,谓之衡门。《公羊传》:齿着于门阖。《说文》:合,门旁户也。闺,持立之门。上圜下方,有似圭。《声类》:曰:庑,堂下周屋也。
乌头门《唐六典》:六品以上,仍通用乌头大门。唐上官仪《投壶经》:第一箭谓之初箭,再入谓之乌头,取门双表之义。《义训》:表揭、阀阅也。
华表《说文》:桓,亭邮表也。《前汉书》注:旧亭传于四角,面百步,筑土四方;上有屋,屋上有柱,出高丈余,有大版,贯柱四出,名曰桓表。夹两边各一桓。陈宋之俗,言“桓”声如“和”,今犹谓之和表。颜师古云,即华表也。