卷十六 志第十一
右无射一部,二十七律。
应钟:
分焉祖微据始功成乂定静谧迟内无为而乂姑射凝晦动寂应徵未育万机万寿无疆地久天长修复迟时方制无休九野八荒亿兆安运
右应钟一部,二十八律。
○审度
《史记》曰:"夏禹以身为度,以声为律。"《礼记》曰:"丈夫布手为尺。"《周官》云:"璧羡起度。"郑司农云:"羡,长也。此璧径尺,以起度量。"《易纬通卦验》:"十马尾为一分。"《淮南子》云:"秋分而禾緌定,緌定而禾熟。律数十二而当一粟,十二粟而当一寸。"緌者,禾穗芒也。《说苑》云:"度量权衡以粟生,一粟为一分。"《孙子算术》云:"蚕所生吐丝为忽,十忽为秒,十秒为毫,十毫为厘,十厘为分。"此皆起度之源,其文舛互。唯《汉志》:"度者,所以度长短也,本起黄钟之长。以子谷秬黍中者,一黍之广度之,九十黍为黄钟之长。一黍为一分,十分为一寸,十寸为一尺,十尺为一丈,十丈为一引,而五度审矣。"后之作者,又凭此说,以律度量衡,并因秬黍散为诸法,其率可通故也。黍有大小之差,年有丰耗之异,前代量校,每有不同,又俗传讹替,渐致增损。今略诸代尺度一十五等,并异同之说如左。
一、周尺
《汉志》王莽时刘歆铜斛尺。
后汉建武铜尺。
晋泰始十年荀勖律尺,为晋前尺。